Đền thờ An Biên tướng quân Hoàng Lục trên ngọn đồi Đoỏng Lình
Đền thờ An Biên tướng quân Hoàng Lục – người có công lao to lớn trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống, giữ vững biên cương phía Bắc dưới triều Lý, được nhà Lý phong “An Biên tướng quân” tọa lạc trên ngọn đồi Đoỏng Lình (linh thiêng) thuộc làng Chi Choi, xã Đình Phong (Trùng Khánh). Năm 2004, UBND tỉnh Cao Bằng ra quyết định xếp hạng Di tích đền Hoàng Lục.
Nhân dân xã Đình Phong (Trùng Khánh) tu sửa Đền thờ An Biên tướng quân Hoàng Lục.
Theo “Cao Bằng thực lục” của Bế Hữu Cung, Hoàng Lục sinh trưởng trong một gia đình khá giả, dân tộc Tày ở làng Lũng Đính, châu Thượng Lang, năm 18 tuổi được cử làm thổ tù. Hoàng Lục là người khảng khái, trọng nghĩa, khinh tài luôn đem tài sản chia cho dân nghèo, mọi người trong vùng đều quí mến ông.
Năm 1053 (thời Lý Thái Tông), trong cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược lần thứ nhất, Hoàng Lục phối hợp với Nùng Chí Cao chủ động đem quân đánh vào đất Tống, đột phá các châu: châu Quý, châu Uy, châu Khang, châu Đăng, châu Ngô, châu Đoan, châu Hình… gây thiệt hại lớn cho quân Tống. Quân của Hoàng Lục và Nùng Chí Cao đi đến đâu đều được nhân dân ủng hộ. Khi rút về nước, Hoàng Lục tiếp tục chuẩn bị lương thực, lực lượng để đối phó với quân Tống.
Năm 1076 (thời Lý Anh Tông), quân Tống tiến hành xâm lược Đại Việt lần thứ 2 với mục tiêu phá vỡ tuyến phòng thủ ở Quảng Nguyên. Viên tướng của nhà Tống lúc ấy tên là Quách Quỳ đánh giá: “Quảng Nguyên là cổ họng của Giao Chỉ, có binh pháp mạnh đóng ở đó. Nếu ta không đánh lấy thì khi ta đi sâu vào đất chúng, quân ta sẽ bị đánh cả ở mặt trước và mặt sau”.
Với nhận định của Quách Quỳ, trận đánh ở Quảng Nguyên có tính chất quyết định. Trấn giữ vùng Quảng Nguyên lúc này là Lưu Kỷ – một viên tướng có kinh nghiệm đánh vùng rừng núi của nhà Lý với 5.000 binh mã. Khi quân Tống dưới sự chỉ huy của Phó tướng Yên Đạt ồ ạt tấn công vào Quảng Nguyên đã gặp phải sự đánh trả quyết liệt của quân Hoàng Lục và Lưu Kỷ. Theo lưu truyền trong dân gian, chính khu vực đền thờ hiện nay là nơi Hoàng Lục lập trận địa để chặn bước tiến của quân xâm lược Tống. Dấu tích còn sót lại đến ngày nay là những ụ, thành đất hình chữ nhật, hình xoáy trôn ốc nằm rải rác dọc hai bên bờ sông Quây Sơn, cách đền khoảng 1km.
Hoàng Lục là một tướng giỏi có công lao to lớn trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống, được triều đình nhà Lý phong chức An Biên tướng quân, thống lĩnh quân mã để bảo vệ biên cương phía Bắc. Sau khi ông mất, nhân dân trong vùng đã lập đền thờ để tưởng nhớ công lao của ông.
Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, việc xác định đền thờ Hoàng Lục được khởi dựng từ khi nào vẫn chưa được làm sáng tỏ, song kiến trúc còn lại của ngôi đền là hai gian nhà cấp 4 (kiểu chữ nhị) khá rộng với diện tích khoảng 100m2, vì kèo quá giang bằng gỗ, mái lập ngói âm dương, cửa đền quay ra hướng Nam, phía trên điện thờ có hoành phi ghi: Tư cách chi thần; Hai bên có hai câu đối “Thần uy nghiêm dực hành đất Tống/Thánh đức anh linh phổ Việt Thanh”. Gian tiền đường và hậu cung được ngăn cách bằng một bức tường dày. Theo các cụ cao niên trong vùng kể lại, trước đây trong đền có tượng Hoàng Lục bằng đồng, hai bên có tượng quan văn, quan võ bằng đất và chuông đồng, hậu cung có nhiều bệ thờ và bát hương, nhưng các hiện vật này đã bị thất lạc. Giá trị còn lại của ngôi đền chính là ở chất liệu xây dựng. Đền được đắp trình tường bằng đất sét trộn với mật mía rất công phu. Đến nay, các bức tường vẫn còn vững chắc, đặc biệt vẫn còn lưu giữ được 4 sắc phong của triều Nguyễn phong cho những người canh giữ đền đang được lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh.
Ghi nhớ công lao của An Biên tướng quân Hoàng Lục, hằng năm cứ vào 14, 15 tháng Giêng nhân dân trong vùng lại mở hội lớn. Ngày 14, các nghi thức phần lễ được tiến hành, như: dâng lễ vật, đọc văn tế với nội dung ca ngợi công lao của Hoàng Lục đã có công gìn giữ vững chắc một dải biên cương của Tổ quốc; tiếp theo là cầu phúc, cầu lộc cho dân chúng một năm mới vạn sự tốt lành. Ngày 15, các trò chơi dân gian được diễn ra sôi nổi, như: tung còn, múa Kỳ lân, hát giao duyên… Đến mùa thu, khi mùa màng đã thu hoạch xong, người dân địa phương lại chọn ngày tốt mổ lợn, làm xôi dâng lên đền để tạ ơn.
Suốt một thời gian dài, lễ hội đền Hoàng Lục đã bị mai một. Những năm gần đây được sự quan tâm của Nhà nước và chính quyền địa phương lễ hội đền Hoàng Lục đã được khôi phục, mở rộng với qui mô lớn. Thời gian tổ chức được chuyển sang ngày 28 tháng 2 âm lịch hằng năm. Ngôi đền đã được đầu tư tôn tạo khang trang hơn do công sức của người dân địa phương và những tấm lòng hảo tâm. Về dự lễ hội đền Hoàng Lục, du khách sẽ được trải nghiệm nhiều điều thú vị từ cuộc sống của đồng bào nơi đây.
Nguồn: baocaobang
Cùng Danh Mục:
Liên Quan Khác
Leave a Reply